[TOP 7] Thuốc sắt cho bà bầu tốt nhất hiện nay, lưu ý khi sử dụng

Trong giai đoạn mang thai, mỗi người mẹ cần bổ sung nhiều loại dưỡng chất khác nhau để đảm bảo thai nhi phát triển bình thường và khỏe mạnh, một trong số đó là sắt. Trong bài viết này, Nhà thuốc online ITP Pharma sẽ cung cấp tới độc giả những thông tin đầy đủ về nhu cầu sắt cũng như các lưu ý khi bổ sung thuốc sắt cho bà bầu trong giai đoạn này.

1. Vai trò của sắt đối với giai đoạn mang thai

Sắt là thành phần quan trọng, tham gia tổng hợp Hemoglobin cho cơ thể, tạo màu đỏ cho hồng cầu cũng như tham gia vận chuyển oxy máu giữa mẹ với thai nhi. Sắt cũng có tác dụng dự trữ oxy phục vụ các hoạt động của mô cơ khi nó kết hợp với các thành phần dinh dưỡng để giải phóng năng lượng.

Trong giai đoạn mang thai, người mẹ cần một lượng máu cao hơn người bình thường để nuôi dưỡng thai nhi. Vì thế, nhu cầu sử dụng sắt của cơ thể cũng tăng lên, người mẹ cần đảm bảo bổ sung đủ sắt trong thai kỳ để con có thể phát triển tối ưu và toàn diện.

Trường hợp mẹ bổ sung không đủ sắt, có thể gây ra một số tác động từ trung bình đến nghiêm trọng như:

• Thiếu máu do thiếu sắt dẫn đến tình trạng cơ thể mệt mỏi, chán ăn, mất cảm giác ngon miệng, đau nhức đầu, mẹ hay buồn ngủ, sức đề kháng suy giảm, da dẻ xanh xao.
• Nguy hiểm hơn, thiếu sắt làm tăng nguy cơ tiền sản giật, nhiễm trùng, sinh non, dọa sẩy thai. Người mẹ có thể vỡ ối sớm, gặp tình trạng băng huyết sau sinh.
• Đối với thai nhi, thiếu sắt ở mẹ có thể dẫn đến tình trạng còi cọc ở trẻ mới sinh, thể lực và hệ miễn dịch kém, phát triển trí tuệ kém hơn so với trẻ em được nuôi dưỡng đầy đủ trong thai kỳ.

2. Bổ sung sắt đúng cách cho phụ nữ mang thai

2.1. Mẹ bầu nên bổ sung sắt vào tháng thứ mấy?

Trong mỗi giai đoạn của thai kỳ, nhu cầu về sắt trên người mẹ có sự thay đổi khác nhau:

• 3 tháng đầu thai kỳ: đây là lúc thai nhi bắt đầu được hình thành, nhu cầu sử dụng sắt ở người mẹ tăng lên không quá nhiều. Người mẹ có thể bổ sung sắt thông qua chế độ ăn hàng ngày theo tư vấn của các chuyên gia dinh dưỡng mà chưa cần phải sử dụng thuốc hoặc thực phẩm chức năng bổ sung sắt.
• 3 tháng giữa thai kỳ: là giai đoạn thai nhi tăng tốc độ phát triển cả về thể chất và trí tuệ, mẹ bầu cần bổ sung lượng lớn sắt theo chỉ dẫn của bác sĩ để đảm bảo đủ dưỡng chất cho thai nhi phát triển khỏe mạnh.
• 3 tháng cuối thai kỳ: lượng máu trong cơ thể người mẹ có thể tăng lên, kèm theo đó là tăng nhu cầu sử dụng sắt. Bổ sung đủ sắt bên cạnh chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp thai nhi phát triển toàn diện.

2.2. Hàm lượng sắt cần thiết bổ sung là bao nhiêu?

Trước khi mang thai, phụ nữ cần bổ sung ít nhất 15 mg sắt mỗi ngày. Khi bước vào thai kỳ, người mẹ cần đảm bảo bổ sung từ 30 – 60 mg sắt/ngày theo như khuyến cáo của WHO.

Lượng sắt bổ sung có thể thay đổi tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý của mỗi người mẹ. Đặc biệt đối với phụ nữ được chẩn đoán thiếu máu do thiếu sắt giai đoạn mang thai, lượng sắt cần bổ sung hàng ngày có thể lên tới 50 – 100mg.

Do chế độ dinh dưỡng chỉ đáp ứng được một phần nhỏ nhu cầu sắt của cơ thể người mẹ, nên bổ sung sắt từ thuốc hoặc các dạng thực phẩm chức năng là cần thiết đối với bà bầu.

2.3. Bà bầu nên uống sắt vào thời điểm nào trong ngày?

Sắt và các chế phẩm chứa sắt được khuyến cáo uống khi đói, cách bữa ăn từ 1 – 2 giờ để sắt được hấp thu vào cơ thể tốt nhất. Mẹ bầu không nên sử dụng sắt trước khi đi ngủ để hạn chế tình trạng khó ngủ, gây nóng người.

Các sản phẩm bổ sung sắt có thể uống cùng nước hoặc nước ép trái cây. Mẹ mang thai cần chú ý không uống sắt cùng sữa bò, các loại đồ uống chứa cafein hoặc dùng cùng các loại đồ ăn chứa nhiều calci, magie, kẽm.

2.4. Lựa chọn dạng thuốc sắt như thế nào cho bà bầu?

Thuốc sắt cho bà bầu hiện có các dạng gồm:

• Dạng sắt vô cơ (sắt sulfat): là dạng muối sắt có khả năng ion hóa, cho hàm lượng sắt nguyên tố cao. Tuy nhiên, sắt sulfat có thể dễ dàng lắng đọng trong đường tiêu hóa, gây ra một số tác dụng phụ như kích ứng, tổn thương dạ dày, táo bón hoặc gây buồn nôn.
• Dạng sắt hữu cơ (gồm sắt fumarat, sắt gluconat,…): cũng là các muối sắt oxy hóa, cung cấp lượng sắt cao cho cơ thể, dễ tiếp cận. Một trong những ưu điểm của sắt hữu cơ so với các chế phẩm chứa sắt vô cơ là hạn chế nguy cơ tổn thương đường tiêu hóa cho mẹ mang thai, ít gây kích ứng, táo bón hay nóng trong, giúp mẹ bầu dễ hấp thu.

Bên cạnh đó, các chế phẩm bổ sung sắt cũng được bào chế theo nhiều cách khác nhau:

• Dạng nước: chứa trong các ống nhựa, ống thủy tinh, có thể gây mùi khó chịu khi uống, gây buồn nôn, tăng cảm giác nghén, khiến nhiều mẹ bầu khó sử dụng.
• Dạng viên uống: gồm 2 dạng viên nén, viên nang. Dạng bào chế này khá thuận tiện cho việc sử dụng, che dấu được mùi tanh. Tuy nhiên, dạng viên có thể không thích hợp với một số đối tượng bị khó nuốt.

Để lựa chọn dạng thuốc sắt tối ưu nhất, mẹ bầu nên cân nhắc các tiêu chí sau:

• Chọn dạng thuốc sắt dễ hấp thu, hạn chế tình trạng tổn thương đường tiêu hóa, hoặc gây nóng trong, táo bón: nhóm sản phẩm chứa sắt hữu cơ được ưu tiên lựa chọn. Có thể lựa chọn dạng viên uống thay vì sắt dạng nước để làm giảm cảm giác khó chịu khi dùng.
• Hàm lượng sắt: các sản phẩm nên chứa hàm lượng sắt nguyên tố chuẩn theo Tổ chức y tế thế giới WHO khuyến cáo. Hàm lượng sắt nguyên tố có trong các sản phẩm chứa sắt gluconat khoảng 12%; chứa sắt sulfat là 20% và chứa sắt fumarat khoảng 33%.
• Nên chọn dạng kết hợp sắt với các thành phần khác như acid folic, vitamin C, vitamin B6, vitamin B12,… để đảm bảo quá trình tạo máu cũng như quá trình chuyển hóa diễn ra hiệu quả.

3. Các sản phẩm bổ sung sắt phổ biến dành cho bà bầu

Trên thị trường hiện nay có bán rất nhiều các sản phẩm bổ sung sắt khác nhau, khiến cho nhiều mẹ bầu gặp khó khăn khi lựa chọn. Dưới đây chúng tôi xin đưa ra một số sản phẩm nổi bật được nhiều bà mẹ tin dùng hiện nay:

3.1. Viên uống tổng hợp Elevit bổ sung sắt và vitamin

Viên uống Elevit được sản xuất bởi hãng Dược phẩm Bayer – Úc, chứa các thành phần: các vitamin nhóm B, C, D; vitamin E, acid folic, sắt và một số khoáng chất khác.

Elevit dùng cho phụ nữ trước, trong và sau khi mang thai để bổ sung các dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của trẻ nhỏ. Bên cạnh đó, Elevit còn giúp ngăn ngừa thiếu máu do thiếu sắt ở người mẹ, hạn chế các nguy cơ dị tật thai nhi, kích thích sự phát triển và hoàn thiện não bộ ở thai.

Ưu điểm của Elevit:

• Là sản phẩm đa thành phần, chứa cả vitamin và khoáng chất, mang lại hiệu quả tổng hợp.
• Dùng được trong toàn bộ thai kỳ, bổ sung dưỡng chất cho mẹ cả giai đoạn trước khi mang thai cũng như sau khi sinh.
• Elevit chứa thêm Iot cần thiết cho sự phát triển não bộ của trẻ nhỏ.

Tuy nhiên, Elevit có một số nhược điểm như:

• Giá thành tương đối cao, khoảng 1.150.000 đồng/hộp.
• Có thể gây ra một số tác dụng phụ như khó ngủ, chóng mặt, đau đầu hoặc gây táo bón, nóng trong cho mẹ.

3.2. Viên sắt hữu cơ Avisure Safoli cho bà bầu

Avisure Safoli là sản phẩm được sản xuất tại Việt Nam bởi Công ty Cổ phần Dược phẩm CPC1 Hà Nội, với thành phần chính gồm có:

• Sắt (III) hydroxide polymaltose hàm lượng 166,67 mg
• Acid folic hàm lượng 0.35mg
• Cùng 1 số thành phần tá dược khác vừa đủ.

Avisure Safoli được dùng để dự phòng và cải thiện tình trạng thiếu máu do thiếu sắt và acid folic cho phụ nữ có ý định mang thai, phụ nữ đang mang thai và phụ nữ sau sinh.

Ưu điểm:

• Chứa Sắt (III) hydroxide polymaltose – một dạng sắt hữu cơ có cấu trúc tương tự với sắt dự trữ trong cơ thể Ferritin. Do đó, Avisure Safoli có thể bổ sung sắt cho cơ thể nhanh chóng và toàn diện. Bên cạnh đó, sắt hữu cơ giúp làm giảm các tác động không mong muốn lên hệ tiêu hóa ở phụ nữ mang thai.
• Dạng bào chế viên nang mềm giúp giảm mùi vị tanh, khó chịu khi uống.
• Thành phần acid folic trong Avisure Safoli giúp thúc đẩy quá trình tạo máu, giúp hoàn thiện ống thần kinh cho thai nhi.
• Dùng được với cả phụ nữ trước, trong và sau mang thai.

Avisure Safoli hiện được bán với mức giá 190.000 đồng/hộp, người dùng có thể dễ dàng tìm mua tại các hiệu thuốc trên toàn quốc.

3.3. Ferrovit Thái Lan trị thiếu máu do thiếu sắt

Ferrovit được sản xuất bởi Mega Lifesciences Thái Lan, chứa các thành phần gồm:

• Ferrous Fumarate hàm lượng 162mg
• Acid folic hàm lượng 0.75 mg
• Vitamin B12 hàm lượng 7.5 µcg

Ferrovit thích hợp dùng cho các nhóm đối tượng sau:

• Phụ nữ mang thai, trẻ em, thanh thiếu niên có thiếu máu do thiếu sắt.
• Người hay bị chảy máu đường ruột, chảy máu do loét, phẫu thuật gây chảy máu trong.
• Dùng dự phòng thiếu sắt cho phụ nữ độ tuổi sinh nở, phụ nữ mang thai, nữ giới khi hành kinh.

Một số ưu điểm có thể kể tới của viên uống Ferrovit như:

• Ferrovit chứa Sắt Fumarat hữu cơ dạng viên nang mềm, giảm được ảnh hưởng đến tiêu hóa và các phản ứng khó chịu trên phụ nữ mang thai.
• Giá thành khá rẻ, khoảng 60.000 đồng/hộp.
• Ngăn ngừa được dị tật ống thần kinh ở thai nhi.

Nhược điểm: Ferrovit chứa hàm lượng acid folic cao hơn so với khuyến cáo của WHO đối với phụ nữ mang thai, do đó cần tham khảo bác sĩ để được hướng dẫn sử dụng Ferrovit an toàn và đúng cách.

3.4. Viên sắt Blackmores Pregnancy Iron – Úc

Blackmores Pregnancy Iron là sản phẩm của thương hiệu Blackmores – Úc, một thương hiệu nổi tiếng về những sản phẩm chăm sóc sức khỏe cho cả nam giới và nữ giới. Blackmores Pregnancy Iron chứa Sắt (II) Glycinat 87.7 mg (tương đương với 24mg sắt nguyên tố) cùng một số thành phần khác vừa đủ.

Sản phẩm dùng cho đối tượng là phụ nữ thời kỳ mang thai và sau khi sinh, giúp bổ sung thành phần sắt cần thiết cho cơ thể, hỗ trợ cân bằng dinh dưỡng và giảm nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt trong giai đoạn thai kỳ.

Ưu điểm:

• Chứa hàm lượng sắt nguyên tố đảm bảo theo khuyến cáo của WHO cho phụ nữ mang thai.
• An toàn, không gây nôn, hạn chế tình trạng táo bón, mệt mỏi, chóng mặt so với các sản phẩm chứa sắt khác.

Nhược điểm chính của Blackmores Pregnancy Iron: do là sản phẩm ngoại nhập, nguy cơ mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng trên thị trường khá cao. Do đó, người dùng nên lưu ý lựa chọn mua tại các địa chỉ uy tín, đồng thời kiểm tra kỹ lưỡng tem mác, nguồn gốc để đảm bảo chất lượng sản phẩm.

3.5. Thuốc sắt dạng nước Fogyma

Fogyma được sản xuất bởi Công ty Cổ phần CPC1 Việt Nam, được cấp giấy phép lưu hành năm 2015 và được sử dụng rộng rãi tại các nhà thuốc, bệnh viện trên toàn quốc. Thành phần chính của Fogyma là phức hợp sắt (III) hydroxide polymaltose tương đương 50mg sắt nguyên tố.

Fogyma giúp bổ sung sắt nguyên tố với hàm lượng cao được dùng cho nhóm đối tượng có nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt bao gồm:

• Phụ nữ mang thai, phụ nữ cho con bú.
• Bệnh nhân sau phẫu thuật, người suy dinh dưỡng.
• Trẻ em chậm lớn.

Fogyma có một số ưu điểm như:

• Dạng dung dịch uống giúp quá trình hấp thu sắt nhanh chóng và dễ dàng.
• Giảm nguy cơ gây kích ứng dạ dày, buồn nôn, táo bón cho bà mẹ mang thai.
• Fogyma được chia liều thành từng ống nhựa, an toàn và thuận tiện cho việc sử dụng, được sản xuất trên công nghệ khép kín BFS.

Nhược điểm: sản phẩm vẫn còn vị tanh khó chịu do chứa sắt nên có thể gây khó khăn khi uống, đặc biệt đối với bà bầu dễ nôn nghén.

Fogyma hiện được bán với mức giá dao động trong khoảng 170.000 – 190.000 đồng/hộp 20 ống.

3.6. Viên tổng hợp chứa sắt hữu cơ

Chela-Ferr Forte là sản phẩm được nhập khẩu từ châu Âu, với các thành phần:

• Sắt Ferrochel dưới dạng axit amin Chelate tương đương sắt 28mg
• Acid folic 400mg
• Vitamin C 40mg
• Vitamin B6 và vitamin B12.

Viên uống Chela-Ferr Forte dùng để bổ sung các dưỡng chất cho phụ nữ chuẩn bị mang thai, phụ nữ đang trong thai kỳ và phụ nữ sau sinh cho con bú. Ngoài ra, Chela-Ferr Forte dùng được cho các nhóm bệnh nhân thiếu máu do thiếu sắt, bệnh nhân hậu phẫu thuật.

Ưu điểm:

• Chela-Ferr Forte là sản phẩm chứa nhiều thành phần kết hợp, giúp tăng cường hiệu quả và giảm thiểu số lượng thuốc/sản phẩm sử dụng trên bà mẹ mang thai.
• Chứa sắt dạng acid amin, có khả năng hấp thu cao, ít gây táo bón.
• Bào chế dạng viên nén chia liều dễ dàng, thuận tiện sử dụng.

Nhược điểm: Chela-Ferr Forte chứa 28mg sắt nguyên tố, hơi thấp hơn so với khuyến cáo cho phụ nữ mang thai của WHO.

Chela-Ferr Forte hiện được bán tại các nhà thuốc hoặc một số website bán hàng trực tuyến với mức giá khoảng 250.000 đồng/hộp 30 viên.

3.7. Tardyferon B9 bổ sung sắt vô cơ cho phụ nữ mang thai

Tardyferon B9 được sản xuất bởi Pierre Fabre Medicament production – Pháp, chứa thành phần chính là Sắt sulfat và acid folic. Tardyferon B9 được chỉ định cho điều trị và dự phòng tình trạng thiếu máu do thiếu sắt hoặc dùng bổ sung sắt cho các đối tượng có nhu cầu gồm: phụ nữ mang thai, phụ nữ cho con bú, bệnh nhân sau phẫu thuật.

Ưu điểm: Tardyferon B9 chứa hàm lượng cao sắt nguyên tố, phù hợp với khuyến cáo của WHO cho phụ nữ mang thai bổ sung sắt. Ngoài ra, acid folic trong Tardyferon B9 giúp hỗ trợ hình thành và phát triển ống thần kinh ở thai nhi.

Nhược điểm: Tardyferon B9 chứa sắt dạng vô cơ, do đó kém hấp thu hơn so với các sản phẩm sắt hữu cơ, làm tăng nguy cơ mắc các tổn thương đường tiêu hóa như buồn nôn, táo bón, kích ứng hoặc gây mệt mỏi ở mẹ mang thai.

Giá tham khảo của Tardyferon B9: khoảng 95.000 – 110.000 đồng/hộp.

4. Những lưu ý khi bổ sung sắt cho mẹ mang thai

Một số vấn đề cần lưu ý khi sử dụng các thuốc sắt cho bà bầu:

• Đảm bảo lựa chọn sản phẩm phù hợp, dùng đúng liều được khuyến cáo. Mẹ bầu trước khi sử dụng bất kỳ các sản phẩm nào cũng nên tham khảo ý kiến chuyên gia hoặc bác sĩ để được hướng dẫn và tư vấn cách lựa chọn cũng như liều dùng.
• Có thể uống sắt cùng các loại nước ép hoa quả giàu vitamin C để tăng hiệu quả hấp thu.
• Không uống sắt cùng sữa hoặc uống cùng với các viên uống chứa calci do chúng có thể làm giảm hiệu quả hấp thu sắt. Các đồ uống giàu cafein cũng không được khuyến cáo dùng chung với sắt.
• Bên cạnh bổ sung bằng các sản phẩm chứa sắt trên thị trường, mẹ mang thai cũng nên chú ý chế độ dinh dưỡng hợp lý:

• Bổ sung rau xanh nhiều chất xơ để giảm thiểu táo bón do uống sắt.
• Tăng cường ăn các thực phẩm giàu sắt như thịt gia cầm, cá, lòng đỏ trứng, các loại hạt ngũ cốc, đậu,…
• Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin, đặc biệt là vitamin C để khả năng hấp thu sắt được cải thiện.

5. Một số câu hỏi thường gặp

5.1. Bổ sung sắt cho bà bầu có gây ra tác dụng phụ không?

Một số tác dụng không mong muốn có thể gặp trong thời gian mẹ mang thai sử dụng các sản phẩm bổ sung sắt như:

• Đi ngoài phân đen, táo bón, chướng bụng.
• Buồn nôn, nôn mửa, mất cảm giác ngon miệng.
• Một số sản phẩm chứa sắt vô cơ có thể gây mệt mỏi, chóng mặt, đau nhức đầu.

Để khắc phục các tác dụng phụ kể trên, mẹ mang thai nên bổ sung nhiều nước, ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ và vitamin, đặc biệt là vitamin C để tăng cường hấp thu sắt. Khi các triệu chứng trên xuất hiện trong thời gian dài, người dùng nên thông báo với bác sĩ để được hướng dẫn xử trí hoặc chuyển sang sản phẩm khác phù hợp hơn.

5.2. Dùng thừa sắt có gây nguy hiểm không?

Bổ sung sắt là cần thiết, nhưng khi dùng quá nhiều sắt có thể gây các tác động xấu đến mẹ và thai nhi:

• Một số bà mẹ mang thai có dấu hiệu ngộ độc, buồn nôn, táo bón nặng khi uống quá liều lượng khuyến cáo các sản phẩm chứa sắt.
• Hàm lượng sắt dư thừa cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng đau nhức cơ thể, uể oải ở phụ nữ mang thai.
• Nguy cơ tiểu đường thai kỳ do quá trình tạo insulin của tuyến tụy bị ức chế.
• Trẻ sinh ra có thể bị vàng da, yếu ớt, hô hấp kém.
• Nguy hiểm hơn, người mẹ có thể sảy thai, nguy cơ dọa đẻ non tăng cao.

Xem thêm:

[Review] 6 Thuốc sắt cho bà bầu dạng nước BÁC SĨ KHUYÊN DÙNG

Uống sắt và canxi vào thời điểm nào trong ngày để có hiệu quả nhất