Bài viết NHIỄM TRÙNG TIẾT NIỆU/VIÊM ĐÀI BỂ THẬN LÀ GÌ? NGUYÊN NHÂN? ĐIỀU TRỊ? – Tải file PDF Tại đây.
Tác giả: NT HN
ĐỊNH NGHĨA
NHIỄM TRÙNG TIẾU (UTI)
- Nhiễm trùng thận, niệu quản, bàng quang, hoặc niệu đạo.
VIÊM ĐÀI BỂ THẬN (PYELONEPHR1TIS)
- Viêm thận hoặc nhiễm trùng tiếu trên = UTI + triệu chứng toàn thân
UROSEPS1S
- UTI/viêm đài bể thận + hội chứng đáp ứng viêm hệ thống (S1RS)
NGUYÊN NHÂN
TÁC NHÂN THƯỜNG GẶP
- Nhiễm trùng niệu-sinh dục ngược dòng: £. vi khuẩn gram âm (KlebsieUa, Proteus, Enterbacter, Pseudomonas), vi khuấn gram dương (enterococci, staphylococci, Streptococcus nhóm B)
- UTI liên quan đến catheter (CAUTI): nấm
CÁC YẾU TỐ THÚC ĐẨY
- DỊ dạng bẩm sinh : thận ứ nước, van niệu đạo sau, trào ngược bàng quang niệu quản
- Bất thường thằn kinh : bàng quang thần kinh
- Táo bón, rối loạn tiếu tiện
- Sonde tiểu
- Hoạt động tình dục
BIỂU HIỆN LÂM SÀNG
TRẺ SƠ SINH/NHŨ NHI
- Sốt không rõ nguyên nhân
- Vàng da
- Quấy khóc
- Bú kém hoặc chậm lớn
TRẺ LỚN HƠN
- Sốt
- Triệu chứng UTI: tiếu lắt nhắt, tiếu gấp, tiếu đau
- Đau: hông lưng, lưng, bụng, góc sườn-sống (CVA), trên xương mu
TRIỆU CHỨNG TOÀN THÂN Ở BẤT KỲ ĐỘ TUỔI NÀO
- Sốt, ớn lạnh, rét run
- Buồn nôn/nôn ói, tiêu chây
- Shock
CHẨN ĐOÁN
ĐÁNH GIÁ XÉT NGHIỆM
- Phân tích nước tiếu (UA): tiếu mủ + vi khuẩn niệu +/- tiếu máu
o “Test of cure” hay xét nghiệm đánh giá điều trị thường quy là không cần thiết o Lạp lại trong vòng 48-72 giờ nếu lâm sảng đáp ứng kém
- Nhuộm gram và cấy dưo-ng tính
o Bất kỳ vi khuấn từ mẫu chọc trên xương mu
o >50k CFU/mL từ mẫu đặt sonde
o > lOOk CFU/mL từ « clean catch” hay mẫu sạch (loại trừ mọc đa tác nhân)
- Cấy máu: đê phát hiện nhiễm khuẩn huyết đồng mắc
HÌNH ẢNH HỌC
- Khuyến cáo cho các bệnh nhân sau:
o Trè dưới 5 tuổi UTI có sốt
o Trẻ gái dưới 3 tuổi UTI có sốt lãn đầu
o Trẻ trai bất kỳ tuổi nào với UTI đợt đầu tiên
o Trẻ UTI tái phát
o Trẻ không đáp ứng ngay với điều trị kháng sinh
- Siêu âm thận-bàng quang:
o Phát hiện bất thường giải phẫu
o Chi định ở những bệnh nhân đáp ứng lâm sàng kém trong 48 giờ sau điều trị kháng sinh
- Chụp VCUG:
o Phát hiện trào ngược bàng quang niệu quản
o Được thực hiện ngay sau điều trị
- Chụp DMSA 99m Tc:
o Phát hiện viêm đài bể thận cấp (giá trị hạn chế) và sẹo thận (nếu thực hiện > 5 tháng sau nhiễm trùng)
ĐIỀU TRỊ
ĐIỀU TRỊ KHÁNG SINH
- Kháng sinh TM theo kinh nghiệm:
o Cephalosporin thế hệ 2 (cefuroxime) hoặc 3 (cefutaxime, ceftriaxone)
o Ampicillin-sulbactam
o Gentamicin
- Chuyến sang kháng sinh đường uổng: khi bệnh nhân hết sốt và có thể uổng thuốc được
- Điều trị kháng sinh dựa vào kết quả cấy
- Thời gian điều trị: 10-14 ngày
BIẾN CHỨNG
ÁP XE THẬN
- Nghi ngờ khi sốt dai dẳng mặc dù đã điều trị kháng sinh thích hợp
- Điều trị: dẫn lưu + điều trị kháng sinh
